Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής

Μουσική Σκηνή

Για τα 16 χρόνια του Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη  με τον Λάμπη Βασιλειάδη και τι μας έμαθε

Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη

η ανοιξιάτικη γιορτή κλασικής μουσικής στην Ξάνθη

Για 16η συνεχή χρονιά το φεστιβάλ συμβάλει στην δημιουργία μιας υψηλής αισθητικής στην πόλη με συναυλίες, προβολές, εκπαιδευτικές δράσεις, αλλά και με ήθος, σχολαστικότητα και σεβασμό στα πρόσωπα και τους χώρους.

Η ΦΕΞ ευχαριστεί όλους όσοι συνέβαλαν στην άρτια οργάνωση και υλοποίηση του Φεστιβάλ κλασικής μουσικής. Τα ΜΜΕ, τους συνεργάτες υπαλλήλους της Περιφερειακής ενότητας Ξάνθης και των Δήμων Ξάνθης και Αβδήρων για την άριστη συνεργασία. Το Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο για την συνεργασία και την υποστήριξη, καθώς και τα σωματεία και συλλόγους που υποστήριξαν τις εκδηλώσεις.

Με μεγάλη τιμή ανακοινώθηκε από το ΔΣ του συλλόγου η πρώτη (από τις επτά) απονομή του τίτλου του επίτιμου μέλους ΦΕΞ στον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ κ. Λάμπη Βασιλειάδη στο πλαίσιο του εορτασμού των 70χρόνων της ΦΕΞ.

*επισυνάπτεται το κείμενο «Για τον Λάμπη Βασιλειάδη και τα 16 χρόνια του φεστιβάλ κλασικής μουσικής στην Ξάνθη» που αναγνώστηκε κατά την απονομή του τίτλου.

Ευχαριστούμε τέλος τον κόσμο που με σεβασμό κι ευγένεια παρακολουθεί και στηρίζει τα τελευταία 16 χρόνια τις ποικίλες δράσεις του φεστιβάλ όπως :

  1. Τα ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα στο πλαίσιο των Φεστιβάλ.
  2. Τις συναντήσεις – συζητήσεις – αφιερώματα
  3. Τις εκπαιδευτικές συναυλίες για μαθητές
  4. Τις συναυλίες για το κοινό της περιοχής μας.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Λάμπης Βασιλειάδης

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Γιάννης Στεφανίδης

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ: Φ.Ε.Ξ /ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ : ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΈΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ : ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τ.Μ.Σ.  | ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΞΑΝΘΗΣ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ : ΔΗΜΟΣ ΞΑΝΘΗΣ | ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ | ΔΗΜΟΣ ΑΒΔΗΡΩΝ  

ΜΕΓΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ: ΣΜΥΡΔΕΞ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ: ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΞΑΝΘΗΣ | ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΞΑΝΘΗΣ | ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΞΑΝΘΗΣ

το κείμενο «Για τον Λάμπη Βασιλειάδη και τα 16 χρόνια του φεστιβάλ κλασικής μουσικής στην Ξάνθη» που αναγνώστηκε κατά την απονομή του τίτλου

Σήμερα, Πέμπτη 14 Απριλίου 2022, ολοκληρώνεται το 16ο Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη. Άνοιξε με τελετουργικό – εορταστικό  τρόπο, θα λέγαμε, με το πέρασμά μας από τη «Μεγάλη Πύλη του Κιέβου», του Μουσόρσκι, που ερμήνευσε ένθεος την πρώτη ημέρα ο Λάμπης Βασιλειάδης  -ο οποίος είναι και το τιμώμενο πρόσωπο, μαζί με τους υπέροχους μαθητές και τους συνεργάτες του, φυσικά-  μια και για 16 συνεχόμενα χρόνια τώρα υποστηρίζει αυτό το Φεστιβάλ ψυχή τε και σώματι, όχι μόνο ως συνδιοργανωτής αλλά και ως ερμηνευτής. Και σήμερα, τι όμορφος συμβολισμός αλήθεια, η κόρη του Λάμπη, η Σοφία Βασιλειάδη να μας ξεπροβοδίζει μουσικά με τη φωνή της.

Θα ρωτούσε λοιπόν κάποιος, επιχειρώντας έναν πρώτο πρόχειρο απολογισμό των 16 χρόνων παρουσίας του Λάμπη Βασιλειάδη στο Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη: Και τι μας έμαθε ο Λάμπης Βασιλειάδης αυτά τα 16 χρόνια μουσικής παρουσίας του στην Ξάνθη, πέρα από την απόλαυση που μας πρόσφεραν αυτός, οι φοιτητές και οι συνεργάτες του με τις ερμηνείες τους;

Ήδη στο ερώτημα αυτό ακούω την ένσταση κάποιων ανάμεσά σας με τη μορφή του ειρωνικού ερωτήματος: Αλήθεια, δεν το ξέραμε πως η μουσική πέρα από την απόλαυση την αισθητική, μπορεί να μας μαθαίνει και κάτι; Ο Λάμπης ως ερμηνευτής μας πρόσφερε απόλαυση όχι μάθηση, θα βιαστούν να απαντήσουν οι ίδιοι, χωρίς καν να κάνουν τον κόπο να σκεφτούν την ουσία του ερωτήματος. Ας κάνουμε, λοιπόν, εμείς αυτόν τον κόπο να σκεφτούμε το ερώτημα και να μην το προσπεράσουμε βιαστικά λόγω πνευματικής νωθρότητας, όπως συμβαίνει με τα ερωτήματα που τα απορρίπτουμε γιατί μας βγάζουν από τη συνήθεια του να μη σκεφτόμαστε και να τα θεωρούμε όλα δεδομένα και απαντημένα.

Θα ρωτούσαμε λοιπόν: «Τι μας έμαθες, Λάμπη Βασιλειάδη τα 16 αυτά χρόνια παρουσίας σου στο Φεστιβάλ, πέρα από την απόλαυση της κλασικής μουσικής που μας πρόσφερες;»

Και βλέπω τότε τον Λάμπη να σηκώνεται από το κάθισμά του. Τον βλέπω να στέκεται όρθιος μπροστά στο πιάνο και να απευθύνεται σε μας. Τον βλέπω και τον ακούω να κάνει όπως πάντα μια μικρή εισαγωγή, μιλώντας με την απαλή, χωρίς προσπάθεια χαμηλή φωνή του για το έργο που επέλεξε να ερμηνεύσει, και μετά τον βλέπω να κάθεται στο πιάνο και να αρχίζει να παίζει. Ο Λάμπης ερμηνεύει στο πιάνο, δεν εξηγεί με λόγια τι μας μαθαίνει με τη μουσική του. Ο Λάμπης νιώθουμε να μεταφέρει με την πιανιστική του δεξιοτεχνία υψηλό συναίσθημα και πάθος, το οποίο μας αγγίζει και μας συγκινεί. Εμείς συντονιζόμαστε στη συχνότητα του συναισθήματος που εκπέμπει με την ερμηνεία του. Και στο τέλος, αφού ολοκληρώσει την εκτέλεση του έργου και μεσολαβήσουν κάποια δευτερόλεπτα σιωπής, τον βλέπω πάλι να σηκώνεται από το πιάνο και να υποκλίνεται σεμνά στο κοινό του. Αυτή φαντάζομαι πως θα ήταν στη γλώσσα της μουσικής η απάντησή του στο ερώτημα που του θέσαμε: «Τι μας έμαθες Λάμπη Βασιλειάδη με τη μουσική σου ερμηνεία;» Οπότε το ερώτημα επανέρχεται για να το απαντήσουμε εμείς, ενώ ο Λάμπης μας βοήθησε με το ερμηνευτικό του ήθος για να το στοχαστούμε σε βάθος.

Να, λοιπόν, τι μας έμαθε ο Λάμπης τα 16 αυτά χρόνια του Φεστιβάλ:  Μας έμαθε να ακούμε! Μας έμαθε τι σημαίνει «ακούω». Τι σημαίνει «είμαι όλος αυτιά και ακούω», ενώ εμείς στις καθημερινές μας δοσοληψίες ξέραμε μόνο την αδιάφορη ακρόαση. Αυτό που λέμε «από το ένα αυτί μπαίνει και από το άλλο βγαίνει».

Ο Λάμπης με τη μουσική του μας έμαθε ότι ακούω σημαίνει προσέχω, παρατηρώ, είμαι δηλαδή όλος αυτιά στην κλήση που μας απευθύνεται μέσω της μουσικής. Ο Λάμπης μας έμαθε ότι το πραγματικό «ακούειν» δεν είναι η ενεργοποίηση του σωματικού οργάνου της ακοής. Αντίθετα, το πραγματικό «ακούειν» έχει τη σημασία της προσεκτικής ακρόασης και της υπακοής στην κλήση που μας απευθύνεται μέσω της μουσικής. Πράγματι, το ρήμα «ακούω» ανήκει στις λέξεις τις ελληνικής γλώσσας που χρησιμοποιούνται ακατάπαυστα από τα ομηρικά έπη μέχρι τη σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα. Το ρήμα «ακούω» συνδέεται με την ινδοευρωπαϊκή ρίζα *Kew (και *Skew) που σημαίνει «παρατηρώ, στρέφω την προσοχή μου». Το ρήμα «ακούω» στην ουσία του είναι εφετικό, φανερώνει δηλαδή την επιθυμία κάποιου να δει, να παρατηρήσει. Το «ακούω» στην ουσία του δεν σημαίνει τη σύλληψη και την προώθηση ήχων, αλλά τη στροφή του βλέμματος γύρω από το ακροώμενο, το προσαγορευόμενο, γύρω από ένα σημείο, έναν προσανατολισμό.

Τι μας έμαθε ο Λάμπης τα 16 αυτά χρόνια της μουσικής του παρουσίας στην Ξάνθη; Μας έμαθε να ακούμε το ουσιώδες. Αυτό να αναζητούμε. Ο Λάμπης μας θυμίζει κάθε φορά που παίζει ότι δεν ακούμε γιατί έχουμε αυτιά. Έχουμε αυτιά και μπορεί το σώμα μας να είναι εξοπλισμένο με αυτιά επειδή ακούμε. Και τι σημαίνει «ακούμε»; Σίγουρα δεν σημαίνει «από το ένα αυτί μπαίνει και από το άλλο βγαίνει». Ασφαλώς και δεν σημαίνει τη φυσιολογία και την ανατομία ενός αισθητηρίου οργάνου που μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε θορύβους, ήχους και μουσικούς τόνους. Ο Λάμπης μας έμαθε ότι η ουσία του «να ακούμε» βρίσκεται στο «να είμαστε όλο αυτιά». Που σημαίνει να στρέφουμε την προσοχή μας αμιγώς στο ακροώμενο και να ξεχνάμε εντελώς τα αυτιά μας και την απλή συρροή των ήχων. Ο Λάμπης με τη μουσική του ερμηνεία μας έμαθε να μπαίνουμε σε μια άλλη κατάσταση έξω από τη συνηθισμένη της αδιάφορης καθημερινότητας. Μας έμαθε ο Λάμπης με τη μουσική συγκίνηση της πιανιστικής του ερμηνείας να περνάμε σε κατάσταση πραγματικής ακρόασης -σε ένα «όνειρο εν εγρηγόρσει», θα το χαρακτηρίζαμε- πολύ πιο αληθινό όμως ως εμπειρία από τη κοινότοπη καθημερινότητά μας, μέσα στην οποία κυκλοφορούμε σαν υπνωτισμένοι. Μας έμαθε, δηλαδή, να περνάμε σε μια κατάσταση στην οποία ουσιαστικά ακούμε επειδή συγχρόνως ανήκουμε και δεν ανήκουμε σ’ αυτό που μας απευθύνεται μέσω της μουσικής, στο προσαγορευόμενο.

Μας έμαθε ότι το να ακούμε αυτό που μας απευθύνεται μέσω της μουσικής, σημαίνει το να ανήκουμε κατά κάποιο τρόπο σ’ αυτό. Για να στοχαστούμε λίγο αυτό «το ανήκειν στο προσαγορευόμενο».

Το ακούειν, «hören» στα γερμανικά, έχει άμεση σχέση με το ανήκειν», αυτό που στα γερμανικά λέγεται «gehören». Το να ακούς και για να ακούς πραγματικά σημαίνει «να ανήκεις στο ακροώμενο, στο προσαγορευόμενο». Και ποιο είναι, στην τελική ανάλυση, αυτό το «ακροώμενο και προσαγορευόμενο», αυτό που ακούμε κατ’ ουσίαν πίσω από τις ερμηνείες του Λάμπη Βασιλειάδη;

Εδώ οι απαντήσεις ποικίλλουν ανάλογα με το ποιος απαντά. Ο Ηράκλειτος, για παράδειγμα, θα έλεγε ότι αυτό στο οποίο ανήκουμε κατ’ ουσίαν και το οποίο μας αποτείνεται μέσω της μουσικής ακρόασης είναι ο Λόγος. Αυτό το Ένα, το απροσδιόριστο και ασαφές, που αποτελεί τη μυστική πηγή από όπου αναβλύζει η μουσική και το οποίο συνέχει και ζωοποιεί το σύμπαν στο οποίο ανήκουμε ψυχή τε και σώματι. Γιατί τελικά πίσω από τη μουσική του Λάμπη, θα έλεγε ο Ηράκλειτος, δεν ακούμε τον Λάμπη αλλά αυτόν το ίδιο τον κοσμικό Λόγο που γίνεται μουσική και μας συγκινεί.

Το «ακούω» του Ηράκλειτου μας το έμαθε ο Λάμπης μαθαίνοντάς μας «να ακούμε». Τι σημαίνει «ακούω» το έδειξε ο Ηράκλειτος χρησιμοποιώντας αυτό τούτο το ρήμα «ακούω» ως εξής:

«1.(DK B50) Οὐκ ἐμοῦ, ἀλλὰ τοῦ λόγου ἀκούσαντας ὁμολογεῖν σοφόν ἐστιν ἓν πάντα εἶναι.»

 «Όχι εμένα αλλά τον λόγο ακούοντας να ομολογείτε σοφό / ένα τα πάντα πως είναι.» [μτφ. Ευάγγελος Ρούσσος].

Ο Λάμπης μας έμαθε να ακούμε, δηλαδή να στρέφουμε το εσωτερικό μας βλέμμα προς την κατεύθυνση αυτού του ίδιου του ζωογόνου, άχρονου, ασαφούς και απροσδιόριστου «Είναι», όπου βρίσκονται οι πηγές της μουσικής και του κοσμικού Λόγου, και να αισθανόμαστε τη συγκίνηση που μας προκαλεί αυτή η στροφή του βλέμματος. Ο Λάμπης μας έμαθε στις συναυλίες του να ακούμε, δηλαδή να περνάμε σε μια άλλη κατάσταση. Μια κατάσταση όπου, καθώς είμαστε όλο αυτιά και με τεταμένη την προσοχή μας προς το ακροώμενο, νιώθουμε τη χάρη να μας πλημμυρίζει. Απόδειξη γι΄ αυτό είναι η δυσφορία που νιώθουμε όταν ένας εξωτερικός θόρυβος  -ένα κινητό, ένα αυτοκίνητο, μια πόρτα που ανοίγει τρίζοντας-  διακόψει ξαφνικά για ελάχιστα δευτερόλεπτα αυτή τη ροή της χάρης που προκαλεί η μουσική ακρόαση, αυτή τη χαρά του να ακούς πραγματικά. Αυτή τη χαρά της περισυλλογής και της συγκέντρωσης. Αυτό «το όνειρο εν εγρηγόρσει». Άλλωστε «ακούω» σημαίνει «συγκεντρώνομαι γύρω από την κλήση και την προσαγόρευση που μου απευθύνεται». Ας μην το ξεχνάμε αυτό.

Μας έμαθες να ακούμε, Λάμπη. Αυτό μας έμαθες! Μας έμαθες με τη μουσική σου ερμηνεία να είμαστε όλο αυτιά και να στρέφουμε το εσωτερικό μας βλέμμα σε ένα σημείο, σε ένα προσανατολισμό, ξεχνώντας τις μέριμνες του βίου και την κοινότοπη καθημερινότητά μας. Μας έμαθες να στρέφουμε το μάτι της ψυχής μας σ’ αυτό που ακούμε πίσω από τη μουσική κι ας μην το καταλαβαίνουμε. Είναι αρκετό που αισθανόμαστε τη συγκίνηση από τη συνάντηση μαζί του. Η συγκίνηση αυτή μας εξανθρωπίζει.

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, αυτόν τον πρόχειρο απολογισμό των 16 χρόνων του Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη, εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας στους συντελεστές του, φανερούς και αφανείς. Ανάμεσα στους αφανείς εξέχουσα θέση κατέχει ο Πασχάλης Ξανθόπουλος, Διευθυντής του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της ΦΕΞ, που με το πείσμα του και την πίστη του στην αξία αυτού του Φεστιβάλ εργάζεται μεθοδικά όλα αυτά τα χρόνια για την πραγματοποίησή του. Ευχαριστούμε, ιδιαίτερα, εσένα Λάμπη και τους πολλά υποσχόμενους υπέροχους φοιτητές σου, τον Γιώργο Κυριαζίδη, τον Παναγιώτη Γαρμπή, τον Παναγιώτη Παπαϊωάννου, τον Γιάννη Αραμπατζόγλου, τον Αποστόλη Κωνσταντάκη. Ευχαριστούμε, επίσης, και τη Σοφία Βασιλειάδου που έκλεισε σήμερα το Φεστιβάλ που άνοιξε πριν 16 χρόνια ο πατέρας της. Την ευχαριστούμε για το ύψιστο μουσικό δώρο που θα μπορούσε να μας προσφέρει ένας άνθρωπος, τη φωνή του που γίνεται τραγούδι. Και φυσικά ευχαριστούμε και τον Κωνσταντίνο Παλαιογιάννη που συνόδεψε τη Σοφία με την κιθάρα του. Σας ευχαριστούμε όλους εσάς που μας μάθατε να ακούμε!

Δημήτρης Βλάχος, Φιλόλογος, τέως Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Ροδόπης

Δημήτρης Βλάχος, Ξάνθη 14-04-2022